កៅអីម៉ាស្សា និងសារធាតុ Dopamine៖ ការតភ្ជាប់ "មានអារម្មណ៍ល្អ"

មេឃើញទូទៅ

នៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង សំពាធ និងការងារទាមទារច្រើនធ្វើឲ្យមនុស្សភាគច្រើនមានអារម្មណ៍នឿយហត់ ទឹកចិត្តធ្លាក់ចុះ និងខ្វះថាមពល។ ជាពិសេសនៅសង្គមសម័យទំនើបនេះ ការរកវិធីសាស្រ្តធម្មជាតិ ដើម្បីផ្តល់អារម្មណ៍សុខស្រួល និងមានកម្លាំងវិញ គឺក្លាយជាចំណុចសំខាន់។ តាមការស្រាវជ្រាវផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្ត អារម្មណ៍ "សប្បាយ" ឬ "មានអារម្មណ៍ល្អ" តែងតែពាក់ព័ន្ធជាមួយសារធាតុគីមីមួយក្នុងខួរក្បាលឈ្មោះ Dopamine។

សំណួរដែលកើតឡើងគឺ៖ តើមានវិធីណាដែលអាចជួយដល់ការបញ្ចេញ Dopamine ដោយមិនចាំបាច់ពឹងផ្អែកលើថ្នាំ ឬសារធាតុពិសេស? មួយក្នុងចំណោមចម្លើយដែលកំពុងទទួលការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងគឺ កៅអីម៉ាស្សា។ អត្ថបទនេះនឹងនាំអ្នកទៅស្វែងយល់យ៉ាងជ្រាលជ្រៅអំពីតួនាទីរបស់ Dopamine ការតភ្ជាប់របស់វាជាមួយអារម្មណ៍សុខស្រួល និងរបៀបដែលការប្រើប្រាស់ កៅអីម៉ាស្សា អាចជួយដល់ការបង្កើនសារធាតុនេះ។

ផ្នែកទី១៖ Dopamine គឺជាអ្វី?

១.១ ការពិពណ៌នាអំពី Dopamine

Dopamine គឺជាសារធាតុ neurotransmitter ដែលមានសារៈសំខាន់ក្នុងប្រព័ន្ធប្រសាទ។ វាជួយបញ្ជូនសារពីកោសិកាសរសៃប្រសាទមួយទៅកោសិកាសរសៃប្រសាទមួយទៀត។ ទន្ទឹមនឹងនេះ វាមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍ ការផ្តោតអារម្មណ៍ ការសិក្សា ការចងចាំ និងប្រព័ន្ធរង្វាន់ (reward system)។

១.២ តួនាទី Dopamine ក្នុងរាងកាយ

• ការបង្កើតអារម្មណ៍សប្បាយ: Dopamine ត្រូវបានគេហៅថា “feel-good chemical” ព្រោះវាបង្កើតអារម្មណ៍សប្បាយចិត្តពេលមានសកម្មភាពវិជ្ជមាន។

• ការជំរុញចិត្ត និងគោលដៅ: វាជួយឲ្យមនុស្សមានកម្លាំងប្រឹងប្រែងសម្រេចគោលដៅ។

• ការគ្រប់គ្រងចលនា: ខួរក្បាលប្រើ Dopamine ក្នុងការគ្រប់គ្រងសាច់ដុំ។

• សុខភាពផ្លូវចិត្ត: កម្រិត Dopamine ខ្វះអាចនាំទៅឲ្យមានអាការៈធ្លាក់ទឹកចិត្ត ឬស្ថានភាពបញ្ហាប្រសាទដូចជា Parkinson’s disease។

ផ្នែកទី២៖ ការតភ្ជាប់រវាង Dopamine និងអារម្មណ៍ "មានអារម្មណ៍ល្អ"

២.១ ប្រព័ន្ធរង្វាន់ (Reward System)

នៅពេលមនុស្សទទួលបានរង្វាន់ ឬមានបទពិសោធន៍ដែលផ្តល់សុភមង្គល Dopamine នឹងត្រូវបញ្ចេញ។ នេះជាមូលហេតុដែលមនុស្សមានអារម្មណ៍ថាមានកម្លាំងចង់ធ្វើសកម្មភាពជាថ្មី។

២.២ ការបញ្ចេញ Dopamine តាមធម្មជាតិ

• ការធ្វើលំហាត់ប្រាណ

• ការស្តាប់តន្ត្រី

• ការសម្រាកលំហែ

• ការធ្វើសមាធិ ឬដកដង្ហើមជ្រៅ

• ការទទួលម៉ាស្សា

២.៣ សុខភាពផ្លូវចិត្ត និងអារម្មណ៍

Dopamine មិនត្រឹមតែផ្តល់អារម្មណ៍សប្បាយប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ជួយស្តារឡើងវិញនូវស្ថានភាពផ្លូវចិត្ត ដោយធ្វើឲ្យអ្នកមានការលូតលាស់ផ្នែកវិជ្ជមាន។

ផ្នែកទី៣៖ កៅអីម៉ាស្សា និងប្រយោជន៍លើ Dopamine

៣.១ ការបន្ថយសំពាធ និងការបញ្ចេញសារធាតុគីមី

ការស្រាវជ្រាវជាច្រើនបានបង្ហាញថា ការទទួលម៉ាស្សា ជួយឲ្យរាងកាយបញ្ចេញ endorphins, serotonin និង Dopamine។ នៅពេលដែលអ្នកអង្គុយលើ កៅអីម៉ាស្សា សាច់ដុំរបស់អ្នកត្រូវបានកាត់បន្ថយភាពតានតឹង និងសរសៃប្រសាទត្រូវបានធ្វើឲ្យស្ងប់។

៣.២ ការបង្កើនការហូរឈាម

ម៉ាស្សាធ្វើឲ្យឈាមហូរលូតលាស់ជួយនាំអុកស៊ីសែន និងសារធាតុចិញ្ចឹមទៅកាន់ខួរក្បាល។ នេះជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការជំរុញការបញ្ចេញ Dopamine។

៣.៣ ការកាត់បន្ថយអាការៈធ្លាក់ទឹកចិត្ត

មនុស្សដែលប្រើប្រាស់ កៅអីម៉ាស្សា ជារឿយៗ ប្រៀបធៀបឃើញថាមានការថយចុះអាការៈធ្លាក់ទឹកចិត្ត និងមានការកើនឡើងនៃអារម្មណ៍សុខស្រួល។

ផ្នែកទី៤៖ វិធីដែល កៅអីម៉ាស្សា ជួយបង្កើនអារម្មណ៍ល្អ

៤.១ បង្កើតបទពិសោធន៍ “សុវត្ថិភាព”

ពេលអ្នកអង្គុយលើ កៅអីម៉ាស្សា ខួរក្បាលទទួលសញ្ញាថារកឃើញកន្លែងសុវត្ថិភាព។ វាជួយឲ្យប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទស្ងប់ស្ងាត់។

៤.២ ផ្តល់អារម្មណ៍ស្រួលចិត្ត

ម៉ាស្សាដោយស្វ័យប្រវត្តិ ធ្វើឲ្យអ្នកមានអារម្មណ៍ដូចជាកំពុងទទួលការថែទាំផ្ទាល់ខ្លួន។ នេះជាកត្តាធម្មជាតិដ៏សំខាន់សម្រាប់ការបញ្ចេញ Dopamine។

៤.៣ បង្កើនសមត្ថភាពប្រើប្រាស់ថាមពលវិជ្ជមាន

នៅពេល Dopamine ត្រូវបានបញ្ចេញ អ្នកនឹងមានកម្លាំងវិជ្ជមានក្នុងការធ្វើការងារ ឬសម្រេចគោលដៅប្រចាំថ្ងៃ។

ផ្នែកទី៥៖ ការប្រើប្រាស់កៅអីម៉ាស្សា ជាការអនុវត្តប្រចាំថ្ងៃ

៥.១ រយៈពេលសាកសម

• ប្រើ ១៥–៣០ នាទីក្នុងមួយដង

• ៣–៤ ដងក្នុងមួយសប្ដាហ៍

៥.២ ការបន្សំជាមួយសកម្មភាពផ្សេងទៀត

• លំហាត់ប្រាណស្រាល

• សមាធិ និងដកដង្ហើមជ្រៅ

• ការស្តាប់តន្ត្រីពេលអង្គុយលើកៅអី

៥.៣ អត្ថប្រយោជន៍រយៈពេលវែង

ការប្រើប្រាស់ កៅអីម៉ាស្សា ជារឿយៗអាចជួយបង្កើនប្រសិទ្ធភាពការងារ បន្ថយភាពតានតឹង និងបង្កើតជីវិតប្រចាំថ្ងៃដែលស្រួលជាងមុន។

ផ្នែកទី៦៖ សេចក្តីសន្និដ្ឋាន

Dopamine គឺជាសារធាតុសំខាន់ក្នុងការបង្កើតអារម្មណ៍ “មានអារម្មណ៍ល្អ”។ ពេលកម្រិតវាខ្វះ អ្នកអាចមានអារម្មណ៍ធ្លាក់ទឹកចិត្ត និងគ្មានកម្លាំង។ ការប្រើប្រាស់ កៅអីម៉ាស្សា មិនត្រឹមតែជួយបន្ធូរសាច់ដុំ បន្ថយសំពាធ និងកែលម្អការហូរឈាមទេ ប៉ុន្តែវាក៏ជួយជំរុញការបញ្ចេញ Dopamine ផងដែរ។

នេះមានន័យថា ការវិនិយោគលើ កៅអីម៉ាស្សា មិនមែនគ្រាន់តែជាការទិញឧបករណ៍សម្រាប់សម្រាកទេ ប៉ុន្តែវាជាការវិនិយោគក្នុងសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងរាងកាយរបស់អ្នក។